Afty - małe ranki w jamie ustnej powodują większy ból niż można byłoby sądzić...

Tajemnicza choroba zwana w języku medycznym aphthous stomatitis (aftowe zapalenie jamy ustnej) objawia się obecnością nadżerek na wewnętrznej stronie warg, policzków, wokół dziąseł lub na języku. Ranki są białe lub żółtawe, czerwono obrzeżone, wielkości od główki od szpilki do znacznie większych rozmiarów. Specjaliści nie są pewni, co je wywołuje, ale uważa się, że zaburzenie funkcjonowania układu immunologicznego może odgrywać tu pewną rolę.

Pojawienie się aft jest często poprzedzone jakimś stresującym wydarzeniem lub uszkodzeniem śluzówki w jamie ustnej. Nawracające wrzody mogą także być efektem spożywania niektórych pokarmów. Małe ranki w jamie ustnej powodują większy ból niż można byłoby sądzić, oceniając ich rozmiary. Możemy być pewni, że za tydzień lub dwa afty ustąpią całkowicie i będziemy mogli zjeść pomarańcze, schrupać słono-kwaśne czipsy, wypić filiżankę kawy lub z przyjemnością wymienić pocałunek z partnerem. Tymczasem warto poznać kilka sposobów uśmierzenia bólu i szybszego pozbycia się aft.

Afty - porady

• Produkty bez recepty, takie jak Orabase, tworzą długotrwałą ochronną warstwę na ranie, przyspieszając jej gojenie i szybko łagodząc ból. Osusz ranę wacikiem przed nałożeniem tej papki.
• Postać lukrecji gładkiej, znana jako odglicyryzowana lukrecja (pozbawiona glicyryzyny, DGL), także powleka afty. W niektórych krajach można ją kupić w postaci wafli do jedzenia; jeśli uda ci się je zdobyć - żuj 1-2 wafle 2 lub 3 razy dziennie. 
• Żel z aloesu zwyczajnego również może przynieść ulgę. Wyciśnij odrobinę żelu z uciętego liścia aloesu. Osusz aftę wacikiem i delikatnie nałóż żel. Powtarzaj ten zabieg dowolnie często.
• Rozetnij kapsułkę z witaminą E i wyciśnij trochę oleju na ranę. Powtarzaj ten zabieg kilkakrotnie w ciągu dnia.
• Rozgryź tabletkę Pepto-Bismolu lub połóż ją na ranę i poczekaj, aż się rozpuści. Uporczywy ból aft wywołuje kwaśne pożywienie i enzymy trawienne, które wżerają się w tkankę wewnątrz rany. Proponowane tabletki zobojętniają kwasy i mogą przyspieszyć gojenie. Nie przekraczaj zalecanej dawki.
• Używaj niewielkiej ilości mleczka magnezowego jako płukanki do ust lub smaruj nim aftę 3-4 razy dziennie.
• Na nadżerkę przyłóż wilgotną torebkę z herbatą na 5 minut. Herbata jest zasadowa, może więc zobojętniać kwasy, które są przyczyną bolesności aft. Zawiera również związki o właściwościach ściągających, które mogą pomóc w łagodzeniu bólu.
• Napryskaj delikatnie na nadżerkę środek znieczulający o miejscowym działaniu, na przykład Aethylum chloratum w aerozolu. Środek ten łatwo wypłukuje się śliną, dlatego trzeba nakładać go kilka razy dziennie.
• Wypróbuj żel dla dzieci na ząbkowanie - ma on także łagodne przeciwbólowe działanie.
• Ssij przeciwbólowe pastylki, takie jak Orophar.
• Zwalcz bakterie. Wymieszaj łyżkę dwudziestoprocentowej wody utlenionej w 1/2 szklanki wody. Dodaj łyżeczkę sody oczyszczonej (wodorowęglanu sodu), łyżeczkę soli kuchennej i dokładnie wymieszaj. Roztworem tym szybko przepłucz jamę ustną i wypluj go. Ponieważ afta to otwarta rana podatna na infekcje, woda utleniona jest dobrym środkiem odkażającym. Soda z kolei jest alkaliczna i przynosi ulgę, zobojętniając kwasy.
• Przykładaj do rany nalewkę z gorzknika kanadyjskiego 3 razy dziennie, przynajmniej na godzinę przed jedzeniem. Gorzknik kanadyjski ma łagodne przeciwbakteryjne właściwości.
• Nałóż na ranę kroplę olejku drzewa herbacianego (z melaleuki skrętolistnej).
• Zaparz herbatkę z nagietka lekarskiego. Od wieków używano go do leczenia skaleczeń, popękanej lub swędzącej skóry i ukąszeń owadów. Filiżanką wrzącej wody zalej 1-2 łyżeczki suszonych płatków. Parz 10 minut, przecedź i odstaw, aż napar stanie się letni. Przepłucz nim jamę ustną dowolnie często.
• Wielu specjalistów uważa, że należy przyjmować aminokwas lizynę, aby uzupełnić jej niedobór towarzyszący aftom. Przyjmuj 1000 miligramów lizyny 3 razy dziennie na pusty żołądek.
• Jeżówka jest powszechnie uznanym ziołem pobudzającym układ odpornościowy. Jeśli tylko zauważysz objawy tworzącej się nadżerki, przyjmuj 200 miligramów 2-3 razy dziennie. (Uwaga Nie stosuj jeżówki, jeśli cierpisz na chorobę autoimmunologiczną, taką jak toczeń, albo jak postępującą, taką jak stwardnienie rozsiane czy gruźlica).
• Witamina C wraz z flawonoidami wspomaga gojenie się błon śluzowych jamy ustnej. Owoce cytrusowe dostarczają witaminy C, ale u niektórych osób mogą wpływać na tworzenie się aft. W zamian przyjmuj po 250 miligramów witaminy C i flawonoidów (wzmacniają skuteczność witaminy C) 3 razy dziennie.
• Cynk może przyspieszyć gojenie się nadżerek w jamie ustnej. Przy pierwszych oznakach tworzenia się nadżerek przyjmuj 25 miligramów cynku dziennie w postaci pastylek do ssania, aż nastąpi poprawa. (Uwaga Nie przekraczaj tej dawki, ponieważ cynk w nadmiarze jest toksyczny).
• Unikaj pożywienia sprzyjającego powstawaniu aft. Do potencjalnych sprawców należą: pełnoziarnista pszenica, żyto, jęczmień, owoce morza, ananasy, owoce cytrusowe, figi, czekolada, pomidory, zielona papryka i truskawki. Aby wykryć, co powoduje wrzody, wyeliminuj z diety wszystkie wymienione powyżej pokarmy. Następnie stopniowo wprowadzaj po jednym i sprawdzaj, czy powoduje nawrót dolegliwości.
• Jedz jogurt z żywymi kulturami bakterii Lactobacillus acidophilus. Ta przyjazna bakteria może pomóc zwalczyć wrzody w jamie ustnej. Profilaktycznie jedz 3 do 4 łyżek jogurtu dziennie.
• Sprawdź na etykiecie pasty do zębów, czy nie zawiera składnika o nazwie siarczan sodowo-laurylowy (SLS). Ten spieniający czynnik, znajdujący się w pastach niemal wszystkich marek, u niektórych ludzi może wywołać afty. I wcale nie jest konieczny do czyszczenia zębów. Jeśli często cierpisz na afty, poproś w sklepie ze zdrową żywnością o pastę, która nie zawiera SLS.
• Drobne skaleczenia i obtarcia wewnątrz jamy ustnej także mogą być przyczyną aft. Uważaj, kiedy jesz pokarmy o ostrych krawędziach, takie jak czipsy czy bagietki. Do mycia zębów używaj miękkiej szczoteczki, aby nie zadrapać dziąseł.
• Idź do dentysty, jeśli masz problem z zębami, który mógłby przyczynić się do podrażnienia jamy ustnej. Źródłem kłopotów mogą być źle dopasowane protezy dentystyczne.
• Osoby często nękane przez afty mogą mieć niedobory witamin B. Spróbuj przyjmować codziennie kompleks witamin B. (Uwaga Jeśli zaczniesz odczuwać drżenie palców rąk i nóg, przerwij ich przyjmowanie). Aby pozyskać więcej witamin z grupy B z pożywienia, włącz do jadłospisu fasole, zarodki pszenicy i naturalne płatki śniadaniowe.
• Afty mogą tworzyć się pod wpływem stresu, ponieważ powoduje on nadwrażliwość układu odpornościowego na bakterie zwykle obecne w jamie ustnej. Jeśli przytłacza cię stres, spróbuj technik relaksacyjnych, na przykład jogi, albo ćwicz aerobik.

Gdy ból jest tak silny, że nawet nie jesteś w stanie wystarczająco się napić, skontaktuj się z lekarzem. Powinieneś także porozmawiać z lekarzem, gdy masz w jamie ustnej ponad 4 afty jednocześnie lub jeśli nadżerki utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie. Jeśli afty nawracają - idź do dentysty.