Astma - towarzyszące objawy ucisku, świst czy skrócenie oddechu i strach...

Atak astmy wywołują substancje drażniące - takie jak dym, zimne lub suche powietrze, pyłki roślin, zarodniki pleśni czy produkty przemiany materii roztoczy kurzu domowego - trafiające do nadwrażliwych płuc. Wahania poziomu hormonów we krwi, stres i silne emocje także mogą skończyć się atakiem. Czasami nie da się wskazać konkretnej przyczyny.
Trudności w oddychaniu występują, kiedy oskrzeliki (kanaliki, przez które powietrze dostaje się do pęcherzyków płucnych) ulegają skurczowi. To powoduje kaszel i uczucie ściskania w piersi. Skurczom towarzyszy uwalnianie histaminy i innych substancji powodujących stan zapalny i nadmierne wydzielanie śluzu.

W przypadku ciężkich ataków astmy - z towarzyszącymi objawami ucisku, świstami czy skróceniem oddechu - strach okazuje się być najlepszą motywacją, toteż większość ludzi karnie stosuje się do zaleceń lekarza. Najczęściej oznacza to natychmiastowe skorzystanie z doraźnie działającego lekarstwa, jeżeli profilaktycznie używamy inhalatorów, zmniejszających ryzyko ataku, należy nadal to robić. 

Nie ma lekarstwa na astmę - jest jednak wiele metod łagodzenia lub nawet eliminowania jej uciążliwych objawów. I nie chodzi tylko o leki - czasami wystarczy zmienić kilka codziennych przyzwyczajeń, aby naprawdę ułatwić sobie życie.

Astma - porady

• Kiedy dopada cię atak astmy, staraj się zachować spokój. Panika tylko pogłębia objawy. Spróbuj prostej wizualizacji: zamknij oczy; kiedy wdychasz powietrze, wyobraź sobie, jak twoje płuca wypełniają się białym światłem, przez co oddycha ci się coraz łagodniej. Powtórz to ćwiczenie trzykrotnie, a potem otwórz oczy.
• W sytuacji zagrożenia atakiem wypij filiżankę mocnej kawy albo 2 puszki coli - napoje te zawierają kofeinę. Kofeina działa podobnie jak teofilina, jeden z leków stosowanych w astmie, pomagających rozszerzyć drogi oddechowe.
• W medycynie chińskiej od wieków stosowano na astmę ginkgo, czyli wyciąg z miłorzębu dwuklapowego (miłorzębu japońskiego). Wyniki współczesnych badań sugerują, że zawiera on substancje wpływające na obecne we krwi białko odpowiedzialne za skurcze dróg oddechowych. Jeśli chcesz spróbować - kup w aptece kapsułki ginkgo bilboa sygnowane jako ekstrakt (dostępne są bez recepty) i przyjmuj do 250 miligramów dziennie.
• Magnez także może pomóc. Wiele badań potwierdziło, że ułatwia rozprężanie, w tym również dróg oddechowych. Rekomendowana dawka dzienna wynosi 300 miligramów dla mężczyzn i 270 miligramów dla kobiet.
• Kwasy tłuszczowe omega-3, zawarte na przykład w mięsie takich ryb, jak tuńczyk, łosoś czy makrela, działają podobnie jak stosowane w przypadku astmy leki hamujące działanie leukotrienów (to znaczy powstrzymujące rozwój stanu zapalnego i skurczu oskrzeli). Zażywaj dziennie 6 kapsułek po 1000 miligramów, w podzielonych dawkach. Jeśli jednak przyjmujesz także leki zmniejszające krzepliwość krwi - zapytaj najpierw o zdanie swojego lekarza.
• Olej z wiesiołka dwuletniego jest bogatym źródłem kwasu gamma-linolenowego (GLA), który w organizmie przekształcany jest w czynnik działający przeciwzapalnie. Przyjmuj 3 razy dziennie po 1000 miligramów w czasie posiłków (w ten sposób GLA łatwiej się wchłania).
• Bioflawonoidy - substancje, które nadają żywe barwy owocom i warzywom - mają silne właściwości antyalergiczne i przeciwzapalne. Jeden z najlepiej poznanych  bioflawonoidów, kwercetyna, hamuje wydzielanie histaminy. Przynajmniej 3 razy dziennie po 500 miligramów kwercetyny 20 minut przed posiłkiem.
• Kurkuma, żółta przyprawa o charakterystycznym smaku używana w kuchni indyjskiej, ma silne działanie przeciwzapalne. Jej składniki blokują wydzielanie cyklooxygenazy prostaglandynowej, katalizującej przebieg procesu zapalnego. Łyżeczkę kurkumy wymieszaj w szklance ciepłego mleka i pij taki koktajl do 3 razy dziennie. Kapsułki i nalewki z kurkumą dostępne są także w aptekach i sklepach ze zdrową żywnością.
• Notuj dokładnie wszystko, co jesz. Zapisuj także objawy i ataki astmy. Choć alergie pokarmowe rzadko powiązane są z astmą, to nie można wykluczyć takiej ewentualności. Po miesiącu sprawdź dziennik - być może zauważysz, że jedzenie niektórych pokarmów zwiększa częstotliwość ataków lub ich siłę.
• Jeśli przyjmujesz leki na astmę, kup sobie miernik szczytowego przepływu płucnego (znany także pod angielską nazwą peak flow meter). Urządzenie to - dostępne w aptekach i sklepach ze sprzętem medycznym - mierzy szybkość, z jaką powietrze opuszcza twoje płuca, czyli sprawdza, na ile swobodnie oddychasz. Mierząc w określonych momentach szczytowy przepływ, możesz sprawdzić skuteczność przepisanych ci leków. Miernik ten możesz także wykorzystać w czasie ataku astmy, żeby określić siłę ataku i zdecydować, czy powinieneś wezwać lekarza.
• Nie pal i nie przebywaj w towarzystwie osób palących. Dym tytoniowy podrażnia drogi oddechowe.
• Nie siedź blisko przy kominku lub piecu opalanym drewnem.
• Kiedy na dworze jest zimno, owiń szalik wokół ust i nosa, aby nie oddychać bezpośrednio zimnym powietrzem.
• Uważaj na czynniki mogące powodować ataki astmy: silnie aromatyzowane pokarmy czy próbki perfum dołączane do kolorowych pism. Unikaj ich, jeśli możesz. Kiedy gotujesz mocno pachnące potrawy - otwieraj okno.
• Jedz częściej, ale mniejsze porcje. Nie jedz bezpośrednio przed snem. Nadmiar kwasów żołądkowych - przyczyna zgagi - może także wywołać atak astmy.
• Około 5 procent chorych na astmę to osoby uczulone na niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLP), takie jak ibuprofen czy aspiryna. Jeśli należysz do tej grupy, zażycie któregoś z tych leków może wywołać u ciebie atak astmy, powinieneś zatem w razie potrzeby używać innych leków przeciwbólowych, na przykład paracetamolu.
• Czy słyszałeś o metodzie Buteyki? To terapia polegająca na kontrolowaniu objawów astmy przez sprawdzenie oddechu. Twórca tej metody - profesor Konstantin Buteyko, ukraiński lekarz i naukowiec - twierdzi, że astma i ine problemy z oddychaniem wynikają z hiperwentylacji, i zaleca specyficzne ćwiczenia oddechowe, które (w połączeniu z odpowiednią dietą i zmianą trybu życia) mają pomóc chorym.

Oto prosta sztuczka, która może pomóc zmniejszyć częstotliwość i siłę ataków astmy. Kiedy zaczyna się atak, denerwujesz się w mirę narastania duszności. Strach nasila reakcję "ściskania" w klatce piersiowej, co może jeszcze bardziej zwęzić i tak skurczone drogi oddechowe. Wart zatem wcześniej przećwiczyć specyficzną technikę, która w takich sytuacjach ułatwi oddychanie.

• Połóż się na plecach na dywanie lub macie. Na brzuchu - mniej więcej na wysokości żołądka - połóż ciężką książkę.
• Weź spokojny, głęboki wdech w taki sposób, aby klatka piersiowa nie poruszała się - zamiast niej powinien unieść się brzuch, jeśli książka unosi się, to oddychasz prawidłowo.
• Kiedy wydaje ci się, że twoje płuca są już pełne - spróbuj wciągnąć jeszcze trochę powietrza. Zobacz, czy uda ci się podnieść książkę odrobinę wyżej.
• Wydychaj powietrze stopniowo, licząc do pięciu. Im więcej powietrza wypuścisz, tym bardziej poczujesz się rozluźniony.
• Powtórz ćwiczenie co najmniej 5 razy.

Jeżeli atak astmy zdarza ci się po raz pierwszy - koniecznie skontaktuj się z lekarzem. Niech ktoś ci towarzyszy do najbliższego lekarza, pogotowia czy na izbę przyjęć do szpitala - nie idź sam, zwłaszcza jeśli z powodu ataku masz problemy z mówieniem, jeśli sinieją ci wargi lub twarz albo jeżeli problemy z oddychaniem narastają, a ty zaczynasz przejawiać rozdrażnienie lub wręcz splątanie. Jeżeli już leczysz się na astmę - najprawdopodobniej masz leki, które powinieneś przyjmować na początku ataku. Jeżeli jednak zauważysz, że objawy się pogłębiają, jeśli ataki zdarzają się coraz częściej albo leki przestają działać - idź do lekarza.