Ospa wietrzna - bardziej dokuczliwa niż groźna

Ospę wietrzną przechodzi większość dzieci. Powoduje ją wirus Varicella-zoster. Pierwszym objawem choroby jest zwykle wysypka lub czerwonawe plamki - początkowo na tułowiu, z czasem rozprzestrzeniające się na całe ciało. Bywa, że wysypka jest bardzo intensywna, ale zdarza się także, że chory ma zaledwie kilka zmian.
W ciągu tygodnia plamki przechodzą w małe pęcherzyki, które następnie zasychają do postaci strupków. Czasami chorobie towarzyszy gorączka, często - swędzenie (lekkie lub bardzo intensywne). Po zagojeniu się pęcherzy wirus przechodzi w stan ukryty (utajony) i pozostaje w organizmie w okolicy splotów nerwowych kręgosłupa. Bywa, że po latach uaktywnia się, powodując inną, bolesną chorobę - półpasiec.

Zwykle nie trwa dłużej niż 2 tygodnie - ale tygodnie te ciągną się jak wieczność. Jeśli ospie towarzyszy ból, należy sięgnąć po paracetamol! (nie po aspirynę). Gdy nie jesteśmy w stanie znieść swędzenia - warto spróbować chłodnych kąpieli albo łagodnych środków antyhistaminowych. Poniżej - kilka pożytecznych sztuczek, które pomogą nam przetrwać ten męczący czas.

Ospa wietrzna - porady

• Jeśli jest zima - przykręć ogrzewanie do najniższej temperatury, jaką jesteś w stanie znieść. Latem używaj wentylatora. Wysoka temperatura sprawia, że zwiększa się przepływ krwi w obrębie skóry, co wzmaga swędzenie.
• Jeżeli dziecko chore na ospę wietrzną skarży się na swędzenie, co kilka godzin zrób mu 15-20 minutową kąpiel w letniej wodzie. Nie używaj mydła - zamiast niego dodaj do kąpieli 1/2 szklanki sody oczyszczonej. Pomaga także dodanie zawiesiny mąki owsianej. Jeśli nie masz takiej mąki, wsyp ziarna owsa do starej pończochy, zawiąż jej koniec i poruszaj nią w wodzie. Zrezygnuj z kąpieli, jeżeli wydaje ci się, że namoczenie wykwitów pęcherzykowych spowoduję ich pęknięcie.
• Kiedy dziecko nie może już wytrzymać bez drapania, zrób mu okład z mokrego, zimnego ręcznika - przyciskaj go do najbardziej swędzących miejsc. Drapanie może prowadzić do infekcji i powstawania blizn, a taki kompres jest bezpieczny dla skóry. Żeby zmniejszyć skutki mimowolnego drapania, obcinaj dziecku krótko paznokcie, a na noc zakładaj mu rękawiczki.
• Spróbuj okładów z kalaminu. Kalamin, zwany także hemimorfitem, to uwodniony krzemian cynku. Emulsja zawierająca ten minerał od dawna stosowana była na swędzenie skóry w czasie ospy wietrznej. Dziś lekarze mniej chętnie przepisują chorym taką kurację, a niektórzy dermatolodzy uważają nawet, że w pewnych przypadkach może ona bardziej szkodzić niż pomagać.
• Smaruj swędzące miejsca maścią antyhistaminową.
• Jeśli dziecko ma gorączkę lub boli je głowa, daj mu syrop zawierający paracetamol albo ibuprofen. Dobierz dawkę preparatu do wieku i wagi dziecka; postępuj dokładnie według ulotki dołączonej do opakowania.
• Jeśli swędzenie jest bardzo silne, podaj dziecku doustny środek antyhistaminowy (na przykład cetyryzynę) - pod warunkiem, że ma już ono ukończone 2 lata. Przed podaniem przeczytaj dokładnie ulotkę. Lek ten łagodzi świąd i powoduje lekką senność.
• Ubieraj chore dziecko w czyste, bawełniane piżamy. Bawełna jest łagodniejsza dla skóry niż inne włókna. Wybieraj piżamy z długimi rękawami i nogawkami - chronią przed drapaniem.
• Jeżeli zmiany pojawiają się także wewnątrz ust (co się niestety zdarza), najprostszą metodą jest płukanie ust wodą z solą.
• Podawaj dziecku lody - chłodzą i łagodzą swędzenie.
• Kiedy wypryski są szczególnie dokuczliwe, karm dziecko raczej łagodnymi, półpłynnymi pokarmami, takimi jak owsianka, budyń, galaretki, zupy, banany.
• Jeśli twoje dziecko nie przechodziło jeszcze ospy wietrznej, staraj się trzymać je z dala od aktualnie chorych dzieci. Wiedz jednak, że osoba, która w dzieciństwie chorowała na ospę, do końca życia pozostaje na nią odporna.
• Istnieje szczepionka na ospę wietrzną - ale nie jest to szczepionka rutynowa, refinansowana przez NFZ. Szczepi się nią osoby dorosłe, które w dzieciństwie nie przeszły ospy, a mogą się nią zarazić - zwłaszcza te o osłabionym systemie odpornościowym (nosicieli wirusa HIV, chorym na AIDS, leukemię, przyjmujących leki immunosupresyjne, przechodzących chemioterapię...).

Jeśli twoje dziecko miało ostatnio kontakt z kimś chorym na ospę wietrzną, staraj się, aby nie przebywało na otwartym słońcu. Promienie słoneczne mogą sprawić, że wysypka czy pęcherze - kiedy się już pojawią - będą bardziej intensywne i dokuczliwe. Po zakończeniu choroby skóra dziecka pozostaje bardziej wrażliwa na słońce jeszcze przez rok. ie chodzi o to, żeby nie wypuszczać dziecka z domu, warto natomiast smarować je kremem z filtrem przeciwsłonecznym, zwłaszcza latem.

Ospa wietrzna jest zwykle bardziej dokuczliwa niż groźna. W większości przypadków - leczona czy nie - ustępuje po 10-14 dniach. Jeśli jednak dziecko ma wysoką gorączkę, silny ból głowy, jeżeli gorączka (nawet umiarkowana) utrzymuje się przez kilka dni, jeśli bolą je ręce i nogi, pojawiają się wymioty, kaszel, jeśli pęcherze (czy choćby jeden z nich) otacza duży obszar zaczerwienienia - wezwij lekarza. Lekarz powinien także obejrzeć dziecko, które ma drgawki lub konwulsje, traci orientację albo skarży się na ból szyi. Czasami (ale bardzo rzadko) ospa wietrzna może spowodować zapalenie opon mózgowych.